Mineralogica
Internationale mineralen en fossielenbeurs
Zaterdag 8 en zondag 9 februari vond de jaarlijkse mineralen- en fossielenbeurs plaats bij het Van der Valk hotel in Hengelo . Een groot aantal standhouders boden hun schatten der aarde ter verkoop aan.
De Twentse Geologische Vereniging was ook aanwezig met de stand om promotie voor de vereniging te maken. Op zondag organiseerde de TGV de slijphoek voor kinderen. Daar werd druk gebruik van gemaakt. De stoelen waren constant bezet met enthusiaste kinderen.
Ook de stand kon zich verheugen op een goede belangstelling.
Er waren beide dagen veel bezoekers.
Van der Lijn onderscheiding
P. van der Lijnonderscheiding 2024
uitgereikt aan Herman Akkerman
In het Museum Schokland ontving ons lid Herman Akkerman uit Lonneker op 23 november 2024 de P. van der Lijnonderscheiding 2024 uit handen van burgermeester Roger de Groot van de gemeente Noordoostpolder (Foto). Akkerman kreeg deze eervolle onderscheiding voor zijn inzet op het gebied van de paleontologie zowel als zijn vrijwilligerswerk voor het Natuurmuseum Enschede en vervolgens de Museumfabriek. De gelauwerde specialiseerde zich de afgelopen dertig jaar in het verzamelen van fossielen uit de geologische periode Jura door wekelijks naar zandafgravingen bij Neuenkirchen in Duitsland te gaan. Deze fossielen worden door hem met speciaal gereedschap uitgeprepareert en vervolgens professioneel op foto vastgelegd. De laudatio in relatie met de toekenning werd uitgesproken door Percy van Keulen. Voorzitter van de Commissie Van der Lijn-Boelens-Hellinga is prof.dr. Jelle Reumer uit Utrecht.
Nieuws van de Algemene lezingen
Donderdag 27-03-2025 Fossielen Noord Frankrijk lezing door Op den Dries
Algemene lezing donderdag 27-03-2025
Inleider: Dhr. op den Dries
Aantal belangstellenden: 25
Dit was een lezing na de jaarvergadering en ging over het zoeken van fossielen in Noord-Frankrijk, in het bijzonder tussen Saugatte en Strouamne.
In het eerste (korte) deel van de lezing ging Dhr. Op den Dries in op de manier waarop hij geïnteresseerd was geraakt in het zoeken nar fossielen en Clarinus Nauta was één van de inspiratoren. Dhr. Op den Dries zoekt fossielen vanaf 2004 en gaat 3-4 keer per jaar zoeken. Hij heeft zo en uitgebreide collectie fossielen opgebouwd waarvan hij veel voorbeelden te illustratie had mee genomen. Deze konden na afloop van de lezing worden bekeken.
De fossielen die Dhr. Op den Dries zoekt komen voornamelijk uit het onder- en bovenkrijt; dit illustreert hij het een dia.
De fossielen worden aan het strand tijdens laag water gezocht, anders is het te gevaarlijk. Het verschil tussen hoog- en laag water kan soms wel 8 meter bedragen.
De fossielen zitten primair in de krijtrotsen bij Cap Blanc Nez en komen op het strand door de afbrak van de rotsen door de branding.
Er zijn 12 formaties op het strand te vinden die fossiel-voerend zijn en waarin dus gezocht wordt. Deze formaties worden in een dia weergegeven en Dhr. Op den Dries geeft telkens in woord en beeld (veel dia’s met fossielen) wat er te vinden is.
Na de lezing was er ruimte om de meegebrachte collectie van Dhr. Op den Dries te bekijken en vragen te stellen. Hier werd veelvuldig gebruik van gemaakt.
Nieuws van de werkgroepen.
Werkgroep Mineralogie
Donderdag 16-01-2025
Op 16-01 was de eerste avond van de werkgroep mineralogie. Erik Huigen verzorgde de avond met een verhaal over de vindplaatsen in en rondom Twente. Hij heeft deze plekken in 2016 allemaal bezocht en er een boek over uitgebracht in 2017.
Met het vertonen van foto’ van de vindplaatsen in Nederland en Duitsland en de daarbij gedane vondsten schetste hij een prachtig beeld van de mogelijkheden. Het grootste gedeelte van de vondsten betrof fossielen, gesteenten en wat barnsteen. Het merendeel is al dan niet met toestemming van de eigenaar toegankelijk voor verzamelaars.
Voor de meeste aanwezigen was het een verrassing dat er in en in de omgeving van Twente nog zoveel mogelijkheden zijn.
Donderdag 13-02-2025
Mineralen die C bevatten in een breed perspectief
Lezing door Jan Veldhuis
Het was vanavond de beurt aan Jan Veldhuis om een lezing te houden voor de werkgroep “Mineralen”. Het onderwerp was: Mineralen die C bevatten in een breed perspectief.
Dat brede perspectief klopte volledig want niet alleen C-houdende mineralen werden besproken maar ook, via een zijpaadje, werd het probleem van de aardopwarming door CO2 aangetipt.
In de inleiding ging Jan op een duidelijke en begrijpelijke wijze in op de element C, zowel atomair als chemisch en waar je het in de natuur kunt vinden.
Het 2e deel van de lezing ging over de vraag: wat maakt een stof tot een mineraal?
Leuk was de dia van het barnsteen en git met de vraag: zijn dit mineralen?
Na enige discussie gaf Jan het antwoord: Nee!!. Ze voldeden niet aan de definitie.
Het 3e deel van de lezing ging over het ontstaan van C-houdende mineralen die voorkomen in magmatisch-, metamorf- en sedimentair gesteente.
In een aantal dia’s werd de ontstaansgeschiedenis weergegeven. Jan liet een aantal mooie dia’s zien van C-mineralen en hun vindplaatsen.
In het 4e deel ging Jan nader in op milieuproblemen door CO2 en liet duidelijk in z’n lezing blijken dat dit hem zeer aan het hart ging.
Tenslotte kwamen er nog een aantal dia’s voorbij van C-houdende mineralen en kwam er tegen 21.30 uur een einde aan de interessante lezing.
Donderdag 13-03
Mineralen quiz
Quiz-master: Sabrine
We begonnen de avond met een uitleg van Sabrine hoe de avond was opgezet; we moesten de prijs raden van een 10-tal mineralen.
Ieder mineraal werd mbv een aantal dia's geïntroduceerd waarbij een foto en terzake doende mineralen-info werd gegeven.
De prijzen die Sabrine op internet had gevonden waren, volgens Erik en Hans {beiden met kennis van (groot) handelsprijzen) nogal stevig en eigenlijk niet reëel, het bleken ook prijzen uit de Usa te zijn. Bijvoorbeeld een stuk met linariet in een matrix voor €950, waarbij aan de echtheid door de groep werd getwijfeld.
Sabrine (gespecialiseerd in fossielen) kon hier niets tegen inbrengen maar de werkgroep nam haar dan ook niets kwalijk.
De einduitslag van deze hele leuke en enthousiast gepresenteerde avond was:
Winnaar: Jan; 2e Johan; 3e Hans en de troostprijs was voor Bert.
Bijgewoond door 8 leden.
Nieuws van de werkgroepen
Werkgroep Petrografie
Donderdag 23 januari was er bij de petrografie werkgroep aandacht voor het herkennen van gesteenten.
Tijdens het maken van het programma werd aangegeven dat vooral bij leden die nog niet zo lang bij deze werkgroep aanwezig waren, er duidelijk behoefte was om eens dieper in te gaan op de verschillende gesteenten en dan vooral hoe herken je ze. Johan gaf aan wel een poging te willen wagen, maar dat hij het dan wel over twee avonden wilde verdelen.
Vanavond deel 1: als eerste behandelde hij de gesteente cyclus, waar in algemene bewoordingen werd ingegaan op de verschillende geologische processen zoals ze in en op de aardkorst plaatsvinden. Van gesmolten gesteente (magma, lava) via stolling (stollingsgesteente, diepte en vulkanisch) naar afbraak van deze gesteenten naar sediment.
Dit kan vervolgens samengeperst en gecementeerd worden tot sedimentgesteente. Als vervolgstap kan gesteente, zowel stollings- als sedimentgesteente onder hoge druk en/of temperatuur nog weer omgezet worden naar metamorf gesteente. Worden temperatuur en druk nog weer hoger dan kan tenslotte alles ook nog weer smelten en begint de hele cyclus weer opnieuw.
Na de gesteentecyclus werden in deel 1 de verschillende stollingsgesteenten verder uitgediept. Van de dieptegesteenten (grove willekeurig mineraalkristallen) werden onder meer graniet, dioriet en gabbro behandeld. Van de vulkanische gesteenten (glasachtig, of microkristallijn met vaak grote enkelvoudige kristallen) werden naast de gesteenten, die chemisch veel lijken op de behandelde dieptegesteenten, rhyoliet (vs graniet), andesiet (vs dioriet), basalt (vs gabbro), ook nog enkele bijzondere voorbeelden meegenomen, zoals obsidiaan en pyroklastische gesteenten als tufsteen.
Als laatste deel van de avond stond praktijk op het programma. Op tafel lagen door elkaar 10 granieten, 10 overige dieptegesteenten, 15 vulkanische gesteenten en 5 niet-stollingsgesteenten. Deze moesten allemaal in het juiste vak gelegd worden. Na veel overleg en hier en daar met een gokje bleken zo’n 80 procent goed geplaatst, zeker geen gek resultaat.
20 maart volgt deel 2, waarin na een korte terugblik vooral aandacht voor sedimentaire en metamorfe gesteenten zal zijn. Natuurlijk ontbreekt de praktijk ook dan niet.
werkgroep petrografie
Donderdag 20-03-2025
Lezing over gesteente en determinatie van gesteente (Dl2)
Inleider: Johan Olde Heuvel
Aanwezig: 7 belangstellenden
Dit is het 2e deel van de lezing die gaat over het herkennen van gesteenten.
Johan begon met een korte terugblik op het 1e deel van deze lezing (do 20-01-2025).
Johan ging dieper op 2 typen gesteente in; metamorf en sedimentair gesteente.
Johan gaf in een dia mooi aan hoe sedimentair gesteente ontstond:
Rots → grind → grof zand → fijn zand en dit alles wordt gesorteerd door een rivier van bron tot monding.
Typen sedimenten die veel voorkomen:
- Zandsteen (klastisch sediment)
- Carbonaten (kalksteen)
- Biogeen (kalkafzettingen zoals overblijfselen van diertjes)
Johan laat ter illustratie een dia zien over bont-zandsteen en geeft aan dat er onder West-Europa een laag voorkomt van wel 900-1000 m dikte .
Het 2e deel van de lezing gat over metamorf gesteente. Dit is ontstaan oiv druk, temperatuur en (hydrothermale) vloeistoffen uit de sedimentaire gesteenten.
Dit gebeurt vaak in de aardkorst of aardmantel, soms aan het oppervlak dmv magma/lava.
Na de pauze begon het 3e deel van de avond; 54 stukken gesteente plaatsen in de juiste vakken. We hadden goed opgelet; slechts 7 van de 54 waren niet goed neergelegd.
- Al met al kwam er tegen 21.45 uur een einde aan een leuke, leerzame en vooral gezellige avond.
20-02-2025 Gesteenten uit Noord Noorwegen door Didi Vijge
Didi begon de lezing met de verklaring voor haar voorliefde voor Noorwegen, dit kwam door een boek uit haar jeugd dat over Noorwegen ging. Verder vertelde ze het eea over haar eerste trip naar Noorwegen nav dat boek.
Ze heeft de nodige stenen mee genomen dit haar dochter tijdens haar vakantie in Noord Noorwegen en de Lofoten voor haar had mee genomen.
Het is de bedoeling dat we na de inleiding de meegebrachte stenen (12 zakjes) gaan onderverdelen, het is per slot van rekening een WERK-groep.
Uiteindelijk bleek, na het verlossende woord van Bert, een stuk gesteente redelijk veel goed gekristalliseerde robijnen bevatte, een leuk verjaardagscadeau van haar dochter!!
Aan de hand van foto’s en een film van haar dochter (over de reis van Kiel naar de Noordkaap) neemt Didi in het eerste deel van de avond ons mee naar Noord-Noorwegen en de lofoten.
Johan heeft nog wat dia’s over de geografische gesteldheid van de streek gevonden en laat deze ook zien.
Na de film en de dia’s gan we de genummerde stenen plaatsen in 3 vakken:
- Sedimentair gesteente
- Magmatisch gesteente
- Metamorf gesteente
Deel 2 van de avond.
We gaan de stenen “classificeren” adv de kaart van Noorwegen en de dia’s van Johan.
Er ontstaat een levendige discussie over waar welke steen moet liggen maar wat opvalt is dat de stapel met “metamorf gesteente” steeds groter wordt. In de pauze gaan we weer genieten van een traktatie van Didi, we gaan verder met classificeren, een vreugdevol moment van de ontdekking van robijn in moedergestente beleven en zien dat het metamorfe gesteente duidelijk de overhand heeft, geheel in overeenstemming met de geologische gegevens die Johan had gevonden op internet.
Het was een hele leuke en leerzame avond waarbij tijdens de film regelmatig klonk: “wat is het mooi daar!!”
Didi, dank voor de leuke avond.
Nieuws van de werkgroepen
Werkgroep Micromounts
Donderdag 9 januari beet Johan Oude Heuvel het spits af in het nieuwe jaar met een presentatie over verschillende vormen van fluoriet. Met behulp van foto’s van Mindat had hij een uitgebreide hoeveelheid plaatjes bij elkaar gezocht.
Fluoriet is een mineraal dat op vele vindplaatsen in de wereld voorkomt. Het kent allerlei kleuren en vormen van dieppaars tot kristalhelder blank.
Allen in de Grube Clara , Zwarte Woud, komen meer dan 50 verschillende vormen voor.
Na de pauze gingen de aanwezigen met de microscoop aan de slag en bekeken de meegebrachte stukjes. Uiteraard kwamen er ook andere mineralen, zoals gewoonlijk aan bod.
Al met al een mooie en geslaagde avond.
Werkgroep micromounts
Donderdag 7 maart 2025 was er een micromounts avond. Het geplande onderwerp Mineralen van Didi Vijge determineren kon wegens ziekte niet doorgaan. Door Bert werd er een vervangend onderwerp vastgesteld. Het onderwerp van deze avond werd de geologie en mineralen van de Vogelsberg, wat voor de meesten van de groep een bekend gebied is. We zijn er in 2004 en 2008 met de Hemelvaart-excursie geweest.
De Vogelsberg is een reekslage bergen in Midden-Duitaland, in het hart van Hessen. De Vogelsberg is een resultaat van vroegere vulkanische activiteit en is ongeveer 19 miljoen jaar geleden ontstaan. Het gebied wordt zo genoemd omdat er veel roofvogels voorkomen.
Door de afwezigheid van Bert en Peter werd de presentatie door Johan verzorgd met ondersteuning van Hans. De geologie van het gebied werd duidelijk door een Power Point presentatie in beeld gebracht. Hierna werden we verrast door mooie beelden van de gevonden mineralen. De meest voorkomende mineralen zijn Montmonilioniet, Phillipsiet, Ghabasie, Argoniet en Thomsoniet. Van deze mineralen werden mooie beelden vertoond. Na de lezing was er belangstelling voor de meegebrachte mineralen. Ook werden er van andere groeves mineralen bekeken en zo mogelijk van een naam voorzien. Om 10 uur sloot Johan de bijeenkomst.
06-02-2025
Ruil- weggeef- en rommelavond
Op donderdag 6 februari 2025 heeft de werkgroep Micromounts weer een mooie avond gehad met als onderwerp “Ruil en rommel avond”.
Er werd door verschillende leden “Kraak” materiaal meegenomen o.a. afkomstig uit de Vulkaan Eifel, Hessen en Griekenland. Iedereen kon deze avond materiaal pakken en bekijken om zijn/haar Micromount verzameling uit te breiden.
Ook waren er enkele laatjes met micro’s aanwezig van de Claramijn in Wolfach, uiteraard ook om weg te geven.
Een gezellige en geslaagde avond zoals we gewend zijn van deze werkgroep.
Nieuws van de werkgroepen
Werkgroep fossielen
Donderdag 30-01 vond de werkgroep avond plaats. Ondanks dat er geen onderwerp op het programma stond kwamen er toch nog 10 deelnemers opdagen. 5 ex NGVers en 5 ex GEAers.
Er kwamen een aantal fossielen uit de Piesberg, Cap Nez en een drietal mammoetkiezen op tafel.
Voor de pauze ontstond er en levendige discussie over het reilen en zeilen van de werkgroep. Men was het erover eens dat het enkel brengen van lezingen niet de ideale weg is. Meer inbreng van de fossielen liefhebbers zou dringend gewenst zijn.
Na de pauze kwamen de meegebrachte fossielen aan bod. Anton Huuskes gaf een uitgebreide toelichting op de mammoetkiezen. De vindplaatsen, de preparatie en conservering ervan. En interessant verhaal.
De fossielen uit de Piesberg en Cap Nez werden goed bekeken en van tekst en uitleg voorzien.
Al met al een nuttige en leerzame avond.
Werkgroep fossielen
Donderdag 27 februari 2025
Fossiel ontmoet mineraal.
De avond bestond uit 2 delen, een lezing van Johan en een lezing van Dick die beiden het thema “Fossiel ontmoet mineraal” op hun eigen wijze gingen bespreken.
De eerste lezing werd verzorgd door Johan.
Hij begon z’n lezing met een korte inleiding hoe hij begonnen was met verzamelen. Hij is op jonge leeftijd begonnen met het verzamelen van vele zaken uit de natuur zoals fossielen, mineralen, kristallen, zwerfstenen enz.
Z’n verzameldrift bleek zo groot te zijn dat Johan tot de conclusie kwam dat hij zich moest gaan specialiseren. Johan ging zich toeleggen op kristallen, in het bijzonder calciet. Hier heeft Johan ca 1000 voorbeelden in z’n verzameling.
In z’n lezing ging Johan in op een simpele vraag:
“Hoe ga je gericht zoeken naar fossielen/mineralen”?
Johan gaf een aantal criteria aan de hand hoe je je verzameling kon opbouwen.
In het 2e deel van zijn lezing ging Johan in op mineralen met als belangrijkste vragen:
Wat is een mineraal?
Wat zijn kristalroosters?
Waar en hoe groeiden kristallen?
Aan de hand van wat voorbeelden werd ook het aloude dilemma bekeken: Mineraal of gesteente, that’s the question!! Johan gaf steekhoudende argumenten voor het een of het ander.
Hierna nam Dick het roer over.
Hij vertelde hoe hij eigenlijk in de (voor hem) wonderbaarlijke wereld van de fossielen terecht kwam. Het begon allemaal in 1971 met het zoeken van haaientanden tijdens het uitbaggeren van het Twentekanaal bij Delden en afgravingen rond Almelo.
Tijdens z’n lezing gaf Dick een aantal zaken aan die bij de fossilisatie een rol spelen.
Als afsluiting van z’n lezing liet Dick een aantal dia’s zien van vondsten van hem door de jaren heen:versteend hout (aan één kant maar verkiezeld)
blauw verkiezelde fossiele sponzen.
een halve zee-egel die volledig uit doorschijnend chalcedoon bestond. Dit was zijn topstuk en heeft het in 1990 bij Loolee (Almelo) gevonden.
Na de lezing van Dick was er voldoende tijd over om de meegebrachte voorbeelden die bij het thema behoorden te bekijken.
Al met al een leuke en vooral leerzame avond.
©Auteursrecht. Alle rechten voorbehouden.
We hebben je toestemming nodig om de vertalingen te laden
Om de inhoud van de website te vertalen gebruiken we een externe dienstverlener, die mogelijk gegevens over je activiteiten verzamelt. Lees het privacybeleid van de dienst en accepteer dit, om de vertalingen te bekijken.